Rellen in Rome: de vernietigende kracht van een mediahype

De adviseur die je dit vertelt had het niet beter kunnen bedenken: laat een groep voetbalhooligans in het buitenland los op een toeristisch plein en zorg ervoor dat een historisch monument slachtoffer wordt van hun vernielzucht. Voorzie omstanders van smartphones met camerafunctie en stel zo het bewijsmateriaal veilig. Zorg vervolgens voor voldoende experts die iets willen roepen over het onderwerp en je bent verzekerd van minimaal een week langprimetime internationale media aandacht.

Soms is het moeilijk te verklaren waarom een bepaald onderwerp actueel wordt, maar deze rellen voldeden aan alle voorwaarden om de volledige aandacht van de internationale media te krijgen: een duidelijke groep in beeld gebrachte daders, een slachtoffer die zichtbare schade heeft geleden, veel beeldmateriaal en een plaats delict die voor veel mensen bekend is. Wie de uitzending bekijkt van TG5, de Italiaanse tegenhanger van het RTL Nieuws, ziet dat het contrast tussen dader (hooligans) en slachtoffer (de fontein) van artistieke kwaliteit is. Alsof het een decor is van een van Fellini’s films.

Het vuurtje werd verder aangewakkerd door de aanvoer van vers nieuws waardoor het onderwerp actueel bleef. Burgemeester Aboutaleb schreef een brief aan zijn Romeinse ambtsgenoot, de Italiaanse krant Il Tempo schreef een artikel gericht aan Koning Willem Alexander, Mark Rutte belde zijn collega Matteo Renzi en ondertussen maakten de Roma supporters duidelijk niet alleen voor een gezellig biertje naar Rotterdam te komen. Op social media regende het ondertussen grapjes en fotobewerkingen.

De nieuwsmedia kiezen op basis van het kamp waar ze bij horen duidelijk positie en gaan verder dan ‘simpelweg’ verslag te leggen van wat er gebeurde. Hierdoor zijn ze een actor geworden in het getouwtrek om de waarheid. Zo vindt Willem van Hanegem in het AD Algemeen Dagblad alles wel meevallen (De Italiaanse politie en de fans van Roma zijn ook geen lieverdjes), en schrijft de krant twee artikelen waarin de Rotterdamse supporters in een slachtofferrol geplaatst worden. Andersom rekent Il Tempo (Beste Koning betaal de rekening) wel erg ruim als het aankomt op de geleden schade, blijkt afgelopen dinsdag uit artikel waarin NRC de schadeposten checkt. De NOS deed er nog een schepje bovenop door potentiele rellocaties in de Maasstad te beschrijven. Inclusief tips voor de Roma-tifosi: vernieling van het Erasmus beeld of de ruiten van de Markthal.

De mediastorm laat zien dat nieuwsdynamiek door technologische ontwikkelingen veranderd is. De smartphones met snelle internetverbinding zorgen voor de snelle en grenzeloze verspreiding van nieuws, foto’s en video’s. Het nieuws verspreidt zich razendsnel en overal is aandacht voor het onderwerp (5.090!! resultaten op Google Nieuws in één week). Er is zoveel nieuws dat mensen bijna niet meer in staat zijn om een eigen mening te vormen. Voor iedere mening bestaat wel een artikel.

De razendsnelle nieuwsdynamiek, gecombineerd met de smartphone, is een relatief nieuwe werkelijkheid die het bedrijfsleven, politiek, media en consumenten nog altijd niet volledig doorgronden. De grote hoeveelheden informatie zijn moeilijk te interpreteren en het verband tussen berichtgeving en wat er werkelijk heeft plaatsgevonden wordt steeds complexer. De reputatie van je organisatie kan door externe factoren schade worden aangedaan. Dit maakt het werk van communicatieprofessionals complex en zet ons vakgebied voor nieuwe uitdagingen.

Terecht of onterecht, voor de reputatie van voetbalclub Feyenoord, de stad Rotterdam en dat van de Nederlander is deze mediahype erg schadelijk geweest. De eerste reactie van Feyenoord directeur Eric Gudde voor de camera van RTV Rijnmond; “Ik weet niet hoe ik dit op moet lossen”, kon ook niet op veel sympathie rekenen uit het Romeinse kamp. Een gebeurtenis als deze zorgt ervoor dat de zorgvuldig opgebouwde positieve reputatie binnen 24 uur met de grond gelijk wordt gemaakt. Hoewel: met een nieuwe media hype in de maak is het geheugen van de moderne nieuwsgebruiker ook wel weer van beperkte duur.